حوزه علمیه بابلبابل از مهم‌ترین شهرهای مازندران است که در چهل کیلومتری غرب ساری واقع شده و نام قدیم آن بار فروش بوده و در قرن ششم و در زمان صفویان اولین چشمه‌های تاسیس حوزه علمیه در بابل به چشم می‌خورد. از قرن دوازدهم به بعد شاهد شکوفایی و تداوم این حوزه در طول تاریخ هستیم. ۱ - معرفی اجمالی بابلبابل از مهم‌ترین شهرهای مازندران است که در چهل کیلومتری غرب ساری واقع است. نام قدیم این شهر «ماقطیر» بوده و در قرن هفتم به «بار فروش ده» معروف شده است. در زمان صفویان این شهر «بار فروش» نامیده می‌شد تا به سال ۱۳۱۱ش به دلیل اینکه رودخانه بابل در غرب آن جریان دارد، به «بابل» تغییر نام پیدا کرد. [۱]
جمعی از نویسندگان ایرانی و خارجی، جغرافیای کامل ایران، ج۲، ص۱۱۴۳.
[۲]
رک: «مجموعه مقالات و سخنرانی‌های نخستین سمینار فرهنگی، اقتصادی شهرستان بابل»، شهریور ۱۳۷۳ش.
۲ - دوره تاسیس وعلمای دورهاولین دوره حوزه علمیه بابل قرن‌های ششم و هفتم را در برمی‌گیرد. منتجب‌الدین در فهرست خود و شیخ آقابزرگ در طبقات اعلام الشیعة، چهار تن از فقها و عالمان فاضل قرن ششم را ذکر کرده‌اند که به قرار زیر می‌باشند: ۱. حسن بن مهدی مامطیری، ناصرالدین حسینی ۲. علی بن مهدی، سیدبهاء الدین حسینی مامطیری ۳. محمد بن اسماعیل بن محمد، ابوجعفر مامطیری حسنی. ۴. مرتضی بن محمد مامطیری، سیدعلاء الدین حسنی. ۵. علامه تهرانی در قرن هفتم از «حسن بن مهدی بهاءالدین مامطیری حسینی طبرستانی» نام می‌برد که رساله «الهنود فی اجابة دعوة ذی العنود» را نگاشته است. ۳ - دوره تداوم و علمای دورهدوره تداوم حوزه بابل از قرن دوازدهم تا عصر ما را شامل می‌گردد که در قرن دوازدهم به افرادی چون «کاظم بار فروشی»، «آخوند جان»، «حسن بار فروشی» و «نصیر بار فروشی» برمی‌خوریم و این روند در قرن‌های بعد نیز تداوم می‌یابد. ۳.۱ - برخی مشاهیر بابلبرخی از مشاهیر بابل در دو قرن سیزدهم و چهاردهم هجری عبارتند از: ۱. ملا محمد درزی، مؤلف «المجالس الاربعون». [۹]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۶، ص۸۴.
[۱۰]
رضانژاد، عزالدین، عالمان دین بابل ص۳۷ـ۶۱.
۲. ملا محمدسعید مازندرانی (۱۱۸۷ـ۱۲۷۰ق) وی مشهور به سعیدالعلمای بار فروشی است. شیخ انصاری با وجود او حاضر به فتوا دادن نبود. تا اینکه سعیدالعلماء با ارسال نامه‌ای اعلمیت شیخ را به جهت ممارست در تحصیل تایید کرد. ۳. ملا محمدشفیع بار فروشی حائری (متوفی حدود ۱۲۷۲ق) مؤلف «مرصاد العباد» در امامت. ۴. ملا محمدحمزه، معروف به شریعت‌مدار کبیر بابلی (۱۱۹۶ـ۱۲۸۱ق) گویند وی ۸۰ تالیف داشته است. «اسرار الشهادة» یکی از آنهاست. ۵. شیخ محمدحسین بار فروشی (متوفی ۱۳۰۸ق) مؤلف کتاب‌هایی در اصول دین و فقه استدلالی چون «ذخائر الایام فی معرفة الاحکام دین الاسلام»، «ذخائر العباد» در اصول دین و «ذخیرة المعاد لاهل الرشاد» فقه استنباطی. ۶. ملا محمد اشرفی مازندرانی (۱۲۲۵ـ۱۳۱۵ق) ۷شیخ زین‌العابدین مازندرانی (۱۲۲۷ـ۱۳۰۹ق) لازم به ذکر است که غالب فرزانگان بابل در این دو قرن، تحصیلات عالی را در حوزه نجف اشرف گذرانده‌اند و از اواخر قرن چهاردهم و پانزدهم، حوزه علمیه قم این مسؤولیت خطیر را عهده‌دار شده است. ۴ - مهم‌ترین حوزه علمیه بابلمدرسه فیضیه بابل که از تابستان ۱۳۵۶ش با ۲۵ نفر محصل شروع به فعالیت نموده است، از مدارس فعال دوره معاصر حوزه علمیه این شهر محسوب می‌شود. [۱۳]
مجله پیام حوزه، پاییز ۱۳۷۴، شماره ۷، ص۱۰۷.
۵ - پانویس
۶ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حوزه علمیه بابل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۸/۳۰. |